Bilindiği gibi gerçek kişilerin, elde ettikleri kazançlar üzerinden Mart ayında gelir vergisi beyanı vermeleri gerekir. Ancak bazı hallerde beyanname verilmesi gerekmez. Bu nedenle şahıslar gelir vergisi beyannamesi verip vermeyeceklerini incelemeli, gerektiğinde de işin uzmanına sormalıdırlar. Bu yazımızda 2014 yılında ücret geliri elde edenlerin, gelir vergisi beyanı verip vermeyeceklerini açıklamaya çalıştık.
İşverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara, hizmet karşılığı verilen ve para ile temsil edilebilen menfaatlere ücret diyoruz. Ücret, bedensel ya da zihinsel bir emek karşılığında işverenden elde edilen hâsılayı ifade eder. Bu hâsıla, para şeklinde olabileceği gibi ayni veya para ile temsil edilebilen menfaat şeklinde de olabilir.
Ücretin ödenek, tazminat, mali sorumluluk tazminatı, tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık ilişkisi niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması, ücretin niteliğini değiştirmez.
Gerçek kişilerin bir takvim yılı içinde elde etmiş oldukları ücret gelirleri gelir vergisine tabidir. Ücret gelirlerinin vergilendirilmesinde ilke olarak gerçek usul kabul edilmiştir. Vergi, gelirin gerçek ve safi tutarı üzerinden alınmaktadır.
Ücretin safi tutarı, işveren tarafından verilen para ve ayınlarla sağlanan yararlar toplamından belli indirimlerin yapılmasından sonra kalan miktardır. Bu indirimler; emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri, sosyal güvenlik destekleme primi, işsizlik sigortası primi, hayat ya da şahıs sigorta primleri, sendikalara ödenen aidatlar, engellilik indirimi olarak sayılabilir.
Gerçek usule tabi ücretlerin vergilendirilmesi iki şekilde yapılmaktadır:
Birincisi ücretten işveren tarafından vergi kesintisi yapılmasıdır. Ücretin ödenmesi sırasında sorumlular tarafından verginin kesilerek vergi dairelerine yatırılmasına kesinti ya da tevkifat usulü denilmektedir.
İkincisi ise elde edilen ücretin yıllık beyanname ile beyan edilmesidir. Eğer ücret, tek işverenden alınmış ve kesinti suretiyle vergilendirilmişse, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname verilmeyecektir. Ayrıca diğer gelirler için beyanname verilmesi halinde de bu gelirler beyannameye dâhil edilmeyecektir.
Fakat birden fazla işverenden ücret alınıyorsa durum farklıdır.
Bir kişi, 2014 yılında birden fazla işverenden ücret almış ve birden sonraki işverenden aldığı ücretlerin toplamı 27.000 TL’yi aşmamışsa, ücretin tamamı da kesinti yoluyla vergilendirilmişse, aldığı bu ücretler yıllık beyanname ile beyan edilmeyecektir.
Ancak, birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamı 27.000 TL’yi aşması durumunda, ücretlerin tamamı (ilk işverenden alınan ücrette dâhil olmak üzere) yıllık beyannameye dâhil edilecektir. Bu ayrıntı son derece önemlidir ve dikkat edilmesi gerekmektedir.
Yıllık beyanname ile bildirilecek ücret geliriniz olması halinde, beyanname üzerinde ve belli şartlar dâhilinde; şahıs sigorta primlerinizi, eğitim ve sağlık harcamalarınızı, bağış ve yardımlarınızı, sponsorluk harcamalarınızı, yardım kampanyalarına yapılan ayni ve nakdi bağışlarınızı, Kızılay ve Yeşilay
Cemiyetine makbuz karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlarınızı, diğer kanunlara göre tamamı indirilecek bağış ve yardımlarınızı, gelirinizden indirebileceğinizi hatırlatmak isteriz.
Gelir vergisi beyannamesini 25 Mart akşamına kadar verebilir, verginin ilk taksitini de Mart ayının sonuna kadar ödeyebilirsiniz.
Montaigne’nin güzel bir sözü ile yazımızı taçlandıralım;
‘‘İnsanlar başaklara benzerler, içleri boşken başları havadadır, doldukça eğilirler.’’
